Zacznę dość nietypowo, zaprzeczając tytułowi- zachowek po rodzeństwie nie przysługuje. Jak to mówią, dura lex sed lex, twarde prawo ale prawo. Właściwie na tym mogłabym swój wywód zakończyć. Jednak, dlatego że ten problem budzi wiele kontrowersji postaram się wyjaśnić źródło takiego stanu rzeczy.
Prawo spadkowe ściśle wylicza krąg osób, które uprawnione są do zachowku po zmarłym spadkodawcy. Do zachowku uprawnieni są wyłącznie: zstępni (dzieci, wnuki, prawnuki itd.), małżonek oraz rodzice spadkodawcy, na podstawie art. 991§1 kodeksu cywilnego. Wynika z tego, że jeżeli zmarły spisał testament, w którym do całego spadku powołał osobę niespokrewnioną (np. przyjaciela, konkubinę), a jego jedynymi żyjącymi krewnymi jest rodzeństwo, to rodzeństwu nie przysługuje prawo do zachowku, nawet gdyby opiekowali się zmarłym, czy ich więź ze zmarłym byłaby bardzo bliska.
Można spotkać się z poglądem, który uzasadnia prawo rodzeństwa do zachowku. Zwolennicy argumentują swoje zdanie następująco: jeżeli prawo do zachowku miał rodzic, a następnie on zmarł, to prawo do zachowku w drodze dziedziczenia przechodzi na jego dzieci, czyli rodzeństwo zmarłego, po którym dochodzimy zachowku. Taki pogląd nie jest prawdziwy, w powyższej sytuacji prawa do zachowku nie dziedziczy rodzeństwo zmarłego. Nie można się zgodzić z taką argumentacją, ponieważ nie znajduje ona poparcia w przepisać prawa spadkowego, taką okoliczność wyjaśnia art. 1002 kodeksu cywilnego.. W takim stanie faktycznym roszczenie o zapłatę zachowku mogłoby przejść na spadkobierców rodzica, ale tylko wtedy gdy ci spadkobiercy byliby równocześnie uprawnieni do zachowku po pierwszym spadkobiercy, czyli np. po spadkodawcy, na podstawie testamentu dziedziczy przyjaciółka, prawo do zachowku przysługuje żonie i dziecku spadkobiercy, jednak żona następnie umiera, a jej spadkobiercą jest dziecko, w związku z tym, że dziecko należy do kręgu uprawnionych do zachowku po spadkodawcy, przejdzie na niego roszczenie matki o zapłatę zachowku.
autor: Sonia Konieczniak
