Dzisiaj przedstawiamy Państwu kolejny wywiad z naszym specjalistą od prawa spadkowego ? radcą prawnym Anną Klisz. Tematyka dzisiejszej rozmowy została wybrana dosyć nietypowo, ponieważ? zaproponowała ją Panią Mecenas! Dlaczego tak? Dowiecie się z wywiadu. Zapraszamy do lektury.
Pani Mecenas, proszę powiedzieć, czemu dzisiejszy wywiad będzie akurat o zachowku?
Kilka dni temu wrzuciłam na swojego Instagrama krótki wpis o zachowku. Takie zupełne podstawy. Po jego publikacji otrzymałam mnóstwo pytań szczegółowych o tę instytucję prawa spadkowego. Nie jestem w stanie odpisać na wszystkie wiadomości. Dlatego pomyślałam, że na najczęściej pojawiające się pytania odpowiem tutaj, na łamach bloga. Mam nadzieję, że to nie problem, że niejako sama przygotowałam sobie pytania do wywiadu (śmiech).
Oczywiście, że nie. Przede wszystkim zależy nam na tym, aby wywiady były wartościowe i ciekawe dla czytelników bloga. Zaczynajmy! Na wstępie dodamy jeszcze, że w artykule odpowiemy na szczegółowe pytania dotyczące zachowku ? jeżeli chcą Państwo poznać podstawy (m.in. co to zachowek) proszę kliknąć TUTAJ.
Pytanie pierwsze: Kiedy rodzice spadkodawcy mogą zwrócić się o zachowek?
Jest to sytuacja szczególna. Rodzice spadkodawcy są uprawnieni do otrzymania zachowku tylko wtedy, gdy spadkodawca nie miał dzieci i z tego powodu rodzice byliby powołani do dziedziczenia z ustawy, zgodnie z zasadami prawa spadkowego. Jeżeli spadkodawca miał dzieci ? jego rodzice nie mogą żądać zachowku.
Komu zachowek nie przysługuje?
Przede wszystkim osobom uznanym za niegodne oraz osobom wydziedziczonym. W tym zakresie proszę odesłać czytelników do naszego poprzedniego wywiadu.
[Czytaj więcej o niegodności i wydziedziczeniu]
Co oznacza sformułowanie, że osoby niegodne i te który zrzekły się dziedziczenia są traktowane tak, jakby nie dożyły otwarcia spadku?
Opiszę to na przykładzie. Załóżmy, że mamy Pana Roberta. Pan Robert ma ojca, a także dwójkę dzieci. W toku postępowania spadkowego Pan Robert został uznany za osobę niegodną. W takiej sytuacji ?na jego miejsce? przy podziale spadku wstępują jego dzieci i to one dziedziczą część, która przypadałaby ich ojcu. Z tego względu mogą one również żądać zachowku w odpowiedniej, proporcjonalnej kwocie.
Dobrze, Pani Mecenas. Wrzucimy link, a pozostałe sytuacje?
Zachowek nie przysługuje również osobom, które zrzekły się dziedziczenia lub odrzuciły spadek. Ta sytuacja nie budzi w praktyce dużych problemów. Najwięcej pytań po ostatniej publikacji dostałam o ostatnią sytuację, w której nie można żądać zachowku.
Dotyczy to przypadku małżonka, który jest wyłączony od dziedziczenia. Jest to możliwe wtedy, gdy spadkodawca wystąpił przeciwko swojemu małżonkowi o rozwód z wyłącznej winy tego małżonka, ale z powodu śmierci, postępowanie nie zostały zakończone prawomocnie. W takiej sytuacji, pozostali spadkobiercy mogą wytoczyć specjalne powództwo o to, aby sąd ustalił, czy żądanie rozwodu z orzekaniem o winie było uzasadnione. Jeżeli sąd uzna, że tak, małżonek zostaje wyłączony od dziedziczenia, a zatem również pozbawiony zachowku.
Czy można otrzymać zachowek, pomimo tego, że otrzymaliśmy już pewne przedmioty ze spadku?
Tak. Jeżeli wartość otrzymanych ze spadku przedmiotów jest mniejsza, niż należny zachowek, można wnieść powództwo o wyrównanie wartości zachowku o różnice pomiędzy wartością tych świadczeń.
Czy, żeby mówić o zachowku, spadkodawca musiał sporządzić testament?
Najczęściej jest tak, że spadkodawca zostawił testament, w którym pominął pewne osoby z rodziny i z tego powodu mogą one żądać zachowku. Zdarza się jednak również i tak, że spadkodawca nie sporządził testamentu, jednakże za życia dokonał pewnych darowizn, które nie zostały odpowiednio rozdzielone (zgodnie z dziedziczeniem ustawowym ? przyp. red.) pomiędzy osoby, które następnie dziedziczyłyby po nim.
Czy zamiast zachowku można żądać określonych przedmiotów z majątku spadkowego?
Idąc do sądu możemy żądać jedynie określonej sumy pieniężnej. Można jednak spróbować zawrzeć ugodę z pozostałymi spadkobiercami i ustalić, że wydanie określonego przedmiotu wyczerpuje całkowicie roszczenie o zachowek. W takiej sytuacji możemy otrzymać przedmiot, na którym nam zależy, ale zamyla się droga do żądania zachowku.
Co zrobić, gdy roszczenie o zachowek jest przedawnione?
W obecnym stanie prawnym dochodzenie przedawnionego roszczenia przed sądem na pewno skończy się przegraną. Sąd bada bowiem przedawnienie z urzędu (niejako automatycznie).
Dziękujemy bardzo za rozmowę!