Zmiana postanowienia o nabyciu spadku – co zrobić, gdy po latach odnajdzie się testament?
Myślałeś, że sprawa spadkowa po dziadku została zamknięta 10 lat temu. Sąd wydał prawomocne postanowienie, majątek podzielono. Aż tu nagle, podczas remontu strychu, wypada z książki pożółkła koperta z napisem „Moja ostatnia wola”. Otwierasz ją i okazuje się, że dziadek zapisał wszystko Tobie, a nie – jak orzekł sąd – wujkowi. Co teraz? Czy wyrok sądu jest „święty” na wieki?
Nie. Prawo spadkowe przewiduje furtkę bezpieczeństwa na takie sytuacje. To procedura zmiany postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku (art. 679 KPC). Ustawodawca uznał, że prawda materialna (czyli to, kto faktycznie powinien dziedziczyć zgodnie z wolą zmarłego) jest ważniejsza niż stabilność wyroków. Ale uwaga – ta furtka nie jest otwarta wiecznie i nie dla każdego. W tym artykule wyjaśnię Ci, jak „odkręcić” starą sprawę spadkową i jakie masz na to terminy.
⭐️ KLUCZOWA ZASADA ANNY KLISZ (Do zapamiętania):
Zmiana postanowienia jest możliwa tylko wtedy, gdy masz nowe dowody, których nie mogłeś powołać w poprzedniej sprawie. Najczęściej jest to odnalezienie testamentu, o którego istnieniu nie wiedziałeś.
Jeśli byłeś uczestnikiem poprzedniej sprawy, masz na to tylko 1 rok od momentu, w którym dowiedziałeś się o nowym dowodzie (np. odnalezienia testamentu). Jeśli przegapisz ten termin – droga zamknięta. Osoby, które nie brały udziału w pierwszej sprawie (np. pominięty nieślubny syn), nie są ograniczone tym terminem.
Kiedy można wzruszyć prawomocne postanowienie?
Sąd nie zmieni zdania, bo „przemyślałeś sprawę” albo „uznałeś, że podział był niesprawiedliwy”.
Procedura zmiany (art. 679 KPC) działa tylko w dwóch przypadkach:
1. **Odnalezienie testamentu:** Sąd orzekł dziedziczenie ustawowe, bo nikt nie wiedział o testamencie. Teraz testament się znalazł.
2. **Pominięcie spadkobiercy:** Sąd orzekł, że dziedziczy tylko żona, bo nie wiedział, że zmarły miał syna z pierwszego małżeństwa. Syn się odnalazł i żąda zmiany.
W obu przypadkach musisz udowodnić, że poprzednie postanowienie nie odzwierciedla rzeczywistego stanu prawnego.
Krótki termin dla uczestników – pułapka 1 roku
To najważniejszy „haczyk”.
Jeśli brałeś udział w pierwszej sprawie spadkowej (byłeś na rozprawie lub dostałeś wezwanie), prawo traktuje Cię surowo.
Możesz żądać zmiany postanowienia tylko, jeśli wykażesz, że nie mogłeś powołać tych faktów wcześniej.
Przykład: Jeśli wiedziałeś o testamencie, ale go zataiłeś, a teraz chcesz go użyć – sąd oddali Twój wniosek. Jeśli jednak testament był ukryty w książce i znalazłeś go wczoraj – masz 1 rok od wczoraj na złożenie wniosku. Po roku roszczenie wygasa.
Jeśli NIE brałeś udziału w sprawie (np. nikt Cię nie zawiadomił), termin roczny Cię nie obowiązuje. Możesz wystąpić o zmianę w każdym czasie po dowiedzeniu się o wyroku.
To może Cię zainteresować: Co zrobić, gdy wiemy, że testament był, ale zginął?
🎥 Zobacz wideo: Zmiana postanowienia o spadku
Jak napisać wniosek o zmianę postanowienia? Jakie dowody dołączyć? W tym nagraniu omawiam procedurę z art. 679 KPC krok po kroku i wyjaśniam różnicę między uczestnikiem a nie-uczestnikiem.
Historia Pana Marka – testament w podłodze
Rodzice Pana Marka zmarli w 2010 roku. Sąd stwierdził nabycie spadku przez Marka i jego siostrę po 1/2. W 2023 roku, podczas wymiany parkietu w domu rodziców, Pan Marek znalazł pod deskami metalową puszkę. W środku był testament notarialny ojca, w którym wydziedziczył siostrę (z powodu alkoholizmu) i zapisał wszystko Markowi.
Pan Marek złożył wniosek o zmianę postanowienia z 2010 roku.
Sąd zbadał sprawę. Uznał, że Pan Marek nie mógł wcześniej wiedzieć o testamencie (był on skutecznie ukryty). Ponieważ wniosek złożono 2 miesiące po znalezieniu puszki (czyli w terminie roku), sąd zmienił stare postanowienie. Pan Marek stał się jedynym właścicielem domu, mimo że od śmierci minęło 13 lat.
Akt Poświadczenia Dziedziczenia (APD) też można zmienić!
Zasada dotyczy nie tylko postanowień sądowych, ale też aktów notarialnych (APD).
Jeśli zarejestrowaliście akt u notariusza, a potem „wypłynął” nowy spadkobierca lub testament, notariusz nie może sam tego poprawić.
Musisz iść do sądu z wnioskiem o uchylenie aktu poświadczenia dziedziczenia i wydanie nowego postanowienia o nabyciu spadku. Procedura jest identyczna jak przy zmianie wyroku.
Przeczytaj także: Kiedy wyrok staje się prawomocny?
FAQ – „Odkręcanie” spraw spadkowych
1. Co jeśli majątek został już sprzedany?
To najtrudniejsza sytuacja. Jeśli „rzekom” spadkobierca sprzedał dom osobie trzeciej, a sąd zmieni postanowienie i uzna, że spadkobiercą jesteś Ty – co się dzieje z domem? Osoba trzecia jest chroniona rękojmią wiary publicznej ksiąg wieczystych (jeśli działała w dobrej wierze). Domu możesz nie odzyskać, ale masz roszczenie o zapłatę jego wartości od „fałszywego” spadkobiercy.
2. Czy muszę mieć oryginał testamentu?
Tak, to kluczowy dowód. Jeśli masz tylko ksero, szanse na zmianę prawomocnego postanowienia są bliskie zeru. Sąd musi zbadać oryginał, by wykluczyć fałszerstwo.
3. Ile to kosztuje?
Opłata od wniosku o zmianę postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku wynosi 100 zł. Jest to postępowanie nieprocesowe. Do tego mogą dojść koszty biegłych (np. grafologa, jeśli druga strona podważy znaleziony testament).
Prawda ma pierwszeństwo
Stabilność prawa jest ważna, ale w sprawach spadkowych wola zmarłego jest najważniejsza. Jeśli masz dowód, że poprzedni wyrok był błędny, nie bój się walczyć o jego zmianę. Pamiętaj tylko o zegarze tykającym od momentu znalezienia dowodu.
Inni czytali również: Jak złożyć testament w sądzie?
Odnaleziono testament po latach? Chcesz wzruszyć stare postanowienie sądu?
Pomogę Ci napisać wniosek o zmianę stwierdzenia nabycia spadku i dopilnować terminów.
