Protokół z otwarcia testamentu – co to jest i jakie terminy uruchamia?

Protokół z otwarcia testamentu – moment prawdy czy tylko formalność?

W amerykańskich filmach to scena kulminacyjna: cała rodzina zbiera się w gabinecie prawnika, który łamiącym się głosem odczytuje ostatnią wolę zmarłego, a zgromadzeni mdleją lub krzyczą z radości. Polska rzeczywistość wygląda zupełnie inaczej. „Otwarcie i ogłoszenie testamentu” to czynność techniczna, często odbywająca się w ciszy gabinetu sędziego lub notariusza. Jednak ten niepozorny dokument – protokół z otwarcia – jest jak naciśnięcie przycisku „START” na stoperze. To od tej daty biegną najważniejsze terminy.

Wielu Klientów myśli, że dopóki nie dostali pisma z sądu, sprawa „stoi w miejscu”. Tymczasem otwarcie testamentu może nastąpić nawet bez Twojej obecności. Jeśli przegapisz ten moment, możesz obudzić się z długami spadkowymi, których nie zdążyłeś odrzucić, albo ze straconym prawem do zachowku. W tym artykule wyjaśnię Ci, co dokładnie znajduje się w tym protokole i dlaczego data na nim jest ważniejsza niż treść samego testamentu.

⭐️ KLUCZOWA ZASADA ANNY KLISZ (Do zapamiętania):

Data sporządzenia protokołu z otwarcia testamentu jest kluczowa dla osób pominiętych w testamencie. To od tego dnia zaczyna biec 5-letni termin przedawnienia roszczenia o zachowek. Jeśli testament został otwarty u notariusza 1 stycznia 2020 roku, a Ty dowiedziałeś się o tym dopiero w 2026 roku – Twoje roszczenie o pieniądze przepadło. Dlatego tak ważne jest monitorowanie spraw spadkowych, jeśli wiesz, że zmarły zostawił „ostatnią wolę”.

Na czym polega otwarcie testamentu?

To czynność urzędowa, której dokonuje sąd lub notariusz, gdy tylko dowiedzą się o śmierci spadkodawcy i otrzymają dokument testamentu.

1. U Notariusza: Notariusz sporządza protokół, opisuje stan zewnętrzny testamentu (np. „koperta zaklejona”, „pismo ręczne”), datę otwarcia i jego treść. Informacja o tym trafia do Rejestru Spadkowego.
2. W Sądzie: Dzieje się to zazwyczaj na pierwszej rozprawie o stwierdzenie nabycia spadku. Sędzia „otwiera i ogłasza” testament (czyli formalnie włącza go do akt sprawy).

Ważne: Otwarcie testamentu nie oznacza jeszcze, że jest on ważny! Sąd (lub notariusz) na tym etapie nie bada, czy zmarły był poczytalny, ani czy podpis nie został sfałszowany. To dzieje się dopiero później.

Co znajduje się w protokole?

Protokół z otwarcia testamentu to „dowód osobisty” sprawy spadkowej. Musi zawierać:

• Datę i miejsce otwarcia.
• Opis stanu dokumentu (np. czy są przekreślenia, czy papier jest zniszczony – to kluczowe przy podważaniu testamentu!).
• Datę złożenia testamentu (kiedy trafił do urzędu).
• Podpis osoby urzędowej.

Jeśli podejrzewasz, że testament mógł być sfałszowany lub zmieniony, musisz natychmiast zażądać wglądu do tego protokołu i samego oryginału testamentu.

To może Cię zainteresować: Testament w sądzie – procedura krok po kroku

Historia Pani Joanny – testament w szufladzie

Pani Joanna była pewna, że dziedziczy po ojcu ustawowo (razem z bratem). Sprawa w sądzie toczyła się gładko. Nagle, na drugiej rozprawie, brat wyciągnął z teczki pogniecioną kartkę – ręczny testament ojca, w którym wydziedziczył Panią Joannę.

Sąd natychmiast sporządził protokół z otwarcia i ogłoszenia testamentu. Od tej sekundy sytuacja procesowa Pani Joanny obróciła się o 180 stopni. Musieliśmy natychmiast zmienić strategię: zamiast prostego dziedziczenia, zaczęła się walka o podważenie testamentu (zły stan zdrowia ojca). Protokół otwarcia był dowodem na to, w jakim stanie dokument „wypłynął” – biegły grafolog wykorzystał opis z protokołu, by ocenić, czy pismo nie było modyfikowane.

Przeczytaj także: Nieważność testamentu – kiedy można go podważyć?

Nie przegap terminów

Protokół z otwarcia testamentu to nie tylko „papierologia”. To dokument, który uruchamia zegar. Jeśli dowiedziałeś się, że testament został otwarty, a Ty zostałeś w nim pominięty lub – co gorsza – obciążony długami, musisz działać szybko.

Inni czytali również: Odrzucenie spadku – jak to zrobić bezpiecznie?